Trong P1, chúng ta đã tìm hiểu tổng quan về ngành chứng khoán. Trong phần tiếp theo này, chúng tôi sẽ giới thiệu với các bạn sơ lược về hoạt động của các công ty chứng khoán top đầu tại Việt Nam.
Nếu bạn đang làm việc tại một công ty chứng khoán, những điều chúng tôi nói sau đây có thể không mới. Còn với nhà đầu tư cá nhân, việc hiểu một công ty chứng khoán hoạt động như thế nào có thể giúp anh chị đưa ra những quyết định đầu tư cẩn trọng và sáng suốt hơn.
Một công ty chứng khoán có khoảng 5 hoạt động chính:

Mảng môi giới, cho vay và tự doanh luôn đóng góp khá lớn trong cơ cấu doanh thu của các cty chứng khoán top đầu (trường hợp bất thường của VCSC năm 2018 là do deal TCB).

Tính đến nửa đầu năm 2019, thị phần các cty chứng khoán top đầu vẫn chiếm tới 42% tổng thị phần. SSI và HSC vẫn vững chắc trong khi top 3 đang có sự giảm sút.

Chúng ta lần lượt đi sâu vào các mảng kinh doanh, bắt đầu với mảng môi giới:

- Doanh thu môi giới của SSI lớn nhất thị trường năm 2018 về giá trị tuyệt đối cũng như tốc độ tăng trưởng.
- Doanh thu môi giới của Bản Việt vượt trội so với HSC vì họ đã book doanh thu tư vấn deal TCB vào doanh thu môi giới. (Thị phần của họ thấp hơn HSC nhưng doanh thu lại cao hơn)
- VND tăng trưởng doanh thu môi giới chủ yếu nhờ đội ngũ bán lẻ năng động, trong khi MBS lại không có được điều này và đã mất top 5 sau 1H2019.

- Lợi nhuận môi giới của VCI cao vọt nhờ giá trị gia tăng từ deal TCB
- Tỷ lệ lợi nhuận /GTGD của SSI khá thấp do back phí cho các deal VN30.
- HSC và VND có mức lợi nhuận/gtgd khá tốt nhờ có mảng bán lẻ.
- MBS là một dấu hỏi lớn?

- Tổng tài sản quản lý của SSI vẫn top 1 thị trường nhờ tên tuổi lâu đời.
- Tổng tài sản quản lý của VCI khá thấp nhưng lại đứng đầu về doanh thu và lợi nhuận môi giới ?
- VND đứng top 2 về tổng tài sản quản lý, ông vua của các tài khoản cá nhân.

Chúng ta tạm gác lại những câu hỏi và tiếp tục bước sang mảng cho vay

- Margin là mảng biến động mạnh nhất giai đoạn 2018 nên chúng tôi sẽ tập trung phân tích tại thời điểm này.
- Dư nợ margin của SSI là cao nhất hệ thống, đây là một rủi ro khi thị trường downtrend. Tuy nhiên với năng lực quản trị rủi ro của họ, downside risk là không đáng kể khi Margin/AUM chỉ khoảng 14.52%
- VCI rất tự tin về danh mục cho vay của mình. Dư nợ còn tăng trong Q2.2018 khi thị trường sụt giảm rất mạnh.

- SSI đáp ứng được đầy đủ các yêu cầu của UBCK trong khi VND khá căng thẳng về tỷ lệ D/E<=3 cũng như Margin/VCSH<=2.
- Hoạt động cho vay đang chứng kiến sự thay đổi khi nhóm các công ty Hàn Quốc tăng vốn liên tục. Chúng tôi sẽ update phần này trong một chương trình khác.

- SSI và VCI tập trung rất nhiều deal vay lớn nên doanh thu/dư nợ trung bình của họ thấp hơn thị trường.
- HSC và VND tập trung dư nợ cho vay KHCN nhiều nên biên cao hơn (hoặc các deal lởm hơn, maybe)
- Tương lai của hoạt động cho vay là không sáng sủa khi thị trường giao dịch ảm đạm như thế này.

Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ tiếp tục đi nốt hoạt động tự doanh, IB và hoạt động khối nguồn vốn.
Thế nào là hoạt động tự doanh?
Đóng góp tới 23.3% TOI của SSI và 39.5% TOI của HSC, hoạt động tự doanh là một phần quan trọng của các công ty chứng khoán top đầu trong những năm tăng trưởng nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro mark-to-market risks. Danh mục tự doanh của một công ty chứng khoán bao gồm:
SSI thường nắm 11-20% doanh nghiệp mà họ đầu tư vào và thưởng là cổ động lớn nhất hoặc thứ hai tại công ty đó. Đây là chiến lược đầu tư của SSI. Ghi nhận lãi lỗ thường thông qua giá trị thị trường và đây là rủi ro cho SSI trong ngắn hạn nếu thị trường gặp những biến động mạnh
Khác với SSI, Bản Việt chỉ nắm giữ những cổ phiếu mà họ trực tiếp làm IB
Chúng tôi không comment nhiều về danh mục tự doanh của hai tổ chức top đầu. Danh mục và giá vốn của họ chỉ mang tính tham khảo.
Mảng Investment bank
Q&A